Trong kỷ nguyên số, Thương mại điện tử xuyên biên giới (Cross-Border E-commerce) đã trở thành “con đường cao tốc” giúp hàng hóa Việt Nam vươn ra toàn cầu. Tuy nhiên, việc vận hành một gian hàng quốc tế không chỉ đơn thuần là đăng sản phẩm lên sàn. Để chuyển từ mô hình kinh doanh truyền thống sang xuất khẩu số thành công, các doanh nghiệp Việt cần trang bị những kiến thức nền tảng vững chắc.
Dưới đây là 4 kiến thức cốt lõi mà mọi doanh nghiệp muốn chinh phục thị trường quốc tế qua kênh E-commerce cần phải nắm rõ:
1. Nắm Vững Về Luật và Thuế Quan Thị Trường Mục Tiêu
Sai lầm lớn nhất của các nhà bán hàng mới là bỏ qua các rào cản pháp lý và thuế. Mỗi thị trường (Mỹ, EU, Nhật Bản, v.v…) có những quy định nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm, nhãn mác, an toàn và quan trọng nhất là thuế nhập khẩu (Duties) và Thuế giá trị gia tăng (VAT/GST).
Doanh nghiệp cần xác định rõ điều khoản giao hàng (Incoterms, ví dụ: DDP – Delivered Duty Paid hoặc DAP – Delivered At Place) ngay từ đầu để tránh các chi phí phát sinh bất ngờ hoặc sản phẩm bị giữ lại tại hải quan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trải nghiệm khách hàng.
Ví dụ: Khi bán hàng vào EU, việc đăng ký mã số VAT và tuân thủ các quy định về Thuế suất (như IOSS cho đơn hàng giá trị thấp) là bắt buộc. Nếu không, khách hàng sẽ phải trả thêm thuế khi nhận hàng, dẫn đến phản hồi tiêu cực và tỷ lệ hoàn tiền cao.
2. Tối Ưu Hóa Chuỗi Cung Ứng và Hậu Cần (Logistics)
Trong E-commerce, thời gian vận chuyển (transit time) và chi phí logistics là yếu tố then chốt quyết định khả năng cạnh tranh. Khách hàng quốc tế, đặc biệt là ở Mỹ và châu Âu, đã quen với dịch vụ giao hàng nhanh chóng từ 2-5 ngày.
Doanh nghiệp cần lựa chọn mô hình Fulfillment phù hợp:
- Dropshipping: Ít rủi ro tồn kho, nhưng khó kiểm soát chất lượng và thời gian giao hàng.
- FBA (Fulfillment by Amazon) / FBC (Fulfillment by Coupang): Gửi hàng trước vào kho của sàn tại nước ngoài, giúp tối ưu tốc độ giao hàng và chi phí, nhưng đòi hỏi vốn lớn hơn.
Ví dụ: Doanh nghiệp Việt bán đồ gia dụng nên sử dụng dịch vụ FBA để đảm bảo khách hàng nhận được sản phẩm trong vòng 2 ngày. Tốc độ giao hàng này không chỉ làm hài lòng khách hàng mà còn giúp sản phẩm được ưu tiên hiển thị hơn trên các sàn thương mại điện tử lớn.
3. Chiến Lược Định Giá Quốc Tế Toàn Diện
Giá bán trên sàn quốc tế phải là giá đã tính toán kỹ lưỡng, bao gồm toàn bộ các loại chi phí ẩn, chứ không chỉ là giá sản xuất cộng lợi nhuận mong muốn. Một chiến lược định giá sai lầm sẽ dẫn đến thua lỗ ngay cả khi bán được nhiều hàng.
Các yếu tố cần đưa vào công thức định giá:
- Giá vốn hàng bán (COGS).
- Chi phí vận chuyển quốc tế và lưu kho (Logistics).
- Thuế quan và VAT/GST.
- Phí hoa hồng/phí bán hàng của sàn (Commission Fee).
- Chi phí quảng cáo (PPC).
- Chi phí đổi trả và chăm sóc khách hàng.
Ví dụ: Một sản phẩm có giá vốn 10 USD có thể cần bán với giá 35-40 USD trên Amazon Mỹ sau khi cộng thêm các loại phí FBA, phí giới thiệu, thuế nhập khẩu và chi phí quảng cáo. Doanh nghiệp phải hiểu rõ cấu trúc chi phí này để đặt mục tiêu quảng cáo (ACOS) và lợi nhuận hợp lý.
4. Bản Địa Hóa Marketing và Xây Dựng Niềm Tin Số
Khách hàng mua sắm trực tuyến cần tin tưởng vào thương hiệu trước khi bấm nút “Mua”. Đặc biệt khi mua hàng xuyên biên giới, yếu tố niềm tin càng trở nên quan trọng.
Doanh nghiệp không thể dùng một chiến lược marketing chung cho mọi thị trường. Việc bản địa hóa không chỉ là dịch thuật mà là hiểu văn hóa, thị hiếu và hành vi tiêu dùng của từng quốc gia:
- Hình ảnh: Sử dụng người mẫu địa phương, bối cảnh địa phương.
- Mô tả sản phẩm: Sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, gần gũi với người bản xứ.
- Quản lý Đánh giá (Review): Đây là tài sản số quan trọng nhất. Phản hồi nhanh chóng, chuyên nghiệp đối với mọi đánh giá (tích cực và tiêu cực) để xây dựng uy tín.
Ví dụ: Khi bán sản phẩm thủ công mỹ nghệ sang thị trường Nhật Bản, các chiến dịch marketing nên tập trung vào yếu tố “Tinh xảo”, “Thủ công”, và “Tính bền vững” thay vì chỉ tập trung vào “Giá rẻ”, bởi đây là những giá trị được người tiêu dùng Nhật đề cao.
Tóm lại, Thương mại điện tử xuyên biên giới là một sân chơi lớn, nhưng chỉ dành cho những doanh nghiệp có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức nền tảng. Việc làm chủ 4 yếu tố trên sẽ giúp doanh nghiệp Việt không chỉ xuất khẩu thành công mà còn xây dựng được thương hiệu bền vững trên thị trường quốc tế.
